Dorperkidz

Borstvoeding geven

Borstvoeding geven is een bijzonder iets: de moedermelk die jij produceert is speciaal voor jouw baby de perfecte mix van voedingsstoffen en afweerstoffen. Borstvoeding geven is dan ook iets wat veel moeders graag willen doen, ook omdat het een intiem moment is tussen jou en je kindje! Bovendien is moedermelk, zeker in de eerste maanden, de beste voeding voor jouw pasgeboren kindje.

Het is echter niet vanzelfsprekend dat borstvoeding geven lukt. Veel new moms kampen met borstvoedingsproblemen, zoals pijnlijke tepels, spruw en borstontstekingen. Op deze pagina vind je alle informatie over borstvoeding geven, kolven (ook op je werk), tips bij problemen en adviezen om de borstvoeding op gang te brengen en te houden!

10 TIPS VOOR HET GEVEN VAN BORSTVOEDING

MiniMe's Sarah heeft haar twee kids allebei borstvoeding gegeven. Ze geeft 10 tips die borstvoeding geven nog fijner en makkelijker maken!

Pijnlijke tepels

De eerste keren dat je borstvoeding geeft, kunnen je tepels erg gevoelig zijn. Ze moeten wennen aan de zuigkracht van je kindje en dat is niet niks! De pijn aan je tepels verdwijnt normaal gesproken na ongeveer twee weken. Dan moet borstvoeding geven geen pijnlijke tepels meer veroorzaken en moet het comfortabel aanvoelen.

Tepelkloven

Bij sommige vrouwen verdwijnt de pijn tijdens het geven van borstvoeding niet. Dit kan ervoor zorgen dat het moeilijk is om je kindje zo te voeden. Een oorzaak kan het ontstaan van kleine scheurtjes in de huid van je tepel zijn. Die kunnen behoorlijk pijnlijk zijn. Deze scheurtjes noemen we tepelkloven. Meestal worden ze veroorzaakt door het verkeerd aanleggen van je baby, door spruw, of doordat je kleine een te kort tongriempje heeft.

Tips tegen tepelkloven bij het geven van borstvoeding

Constant pijnlijke tepels hebben is vaak een reden voor moeders om (tegen hun zin in) te stoppen met borstvoeding. Dit hoeft echter niet. Er zijn namelijk manieren om de pijn van tepelkloven te verlichten en ze sneller te laten genezen.

• Aanleggen. Vraag een lactatiekundige om hulp bij het aanleggen van je baby. Het niet goed aanleggen van je baby is vaak de boosdoener van het ontstaan van tepelkloven.
• Was met water. Was je tepels na elke voedingssessie zonder zeepproducten. Zeep kan irritatie opwekken. Je tepels afspoelen met water is voldoende.
• Masseer met je eigen moedermelk. Dit heeft van nature een helende en verzachtende werking. Wrijf een druppeltje moedermelk over je tepelhof. Zo houd je je tepelhuid soepel en kunnen je tepels sneller genezen.
• Tepel- of babyzalf. Als je tepelhuid flink beschadigd is, probeer dan eens een tepelzalf. Een gewone babyzalf kan ook helpen. Dit verzacht de pijn en helpt genezen.
• Vermijd synthetische materialen. Gebruik zoogkompressen en beha’s zonder synthetische materialen. Ze verstikken je huid, terwijl deze juist moet ademen om te kunnen drogen en genezen.

Ingetrokken of vlakke tepels

Naast tepelkloven kunnen ook ingetrokken tepels voor ongemakken zorgen bij het geven van borstvoeding. Hierdoor kan het voorkomen dat je baby je tepel niet goed vindt of moeite heeft met aanhappen.

Ongeveer 3% van de vrouwen heeft van nature ingetrokken tepels. Sommige vrouwen twijfelen of die van hen ingetrokken zijn. Of je écht ingetrokken tepels hebt, kan je het beste zien als je het koud hebt. Trekt je tepel naar binnen, dan heb je ingetrokken tepels. Het kan ook zijn dat je tepel dan wel naar buiten komt. In dat geval is er sprake van een vlakke tepel in neutrale staat.

Tips voor het geven van borstvoeding met ingetrokken of vlakke tepels

Om de borstvoeding met ingetrokken of vlakke tepels makkelijker te maken, kan je een aantal dingen doen.

• Voorvormen. Probeer je borst met je hand wat voor te vormen en zachtjes in de mondhoeken van je baby te duwen.
• Druppelen. Knijp een druppel melk uit je borst op het mondje van je baby. Zo proeft je kindje al iets, wat hem stimuleert om te happen naar je borst.
• Masseren. Probeer met je hand, of met een borstkolf, je ingetrokken tepel wat naar buiten te masseren. Zo kan je baby beter aanhappen.
• Tepelvormers. Een tepelvormer haalt je tepel wat naar buiten, waardoor het spiertje achter je tepel iets opgerekt wordt. Je kan hier al mee beginnen aan het einde van je zwangerschap, zodat je tepel al iets ‘getraind’ is als je borstvoeding gaat geven.
• Tepelhoedjes. Een tepelhoedje kan je gebruiken tijdens de borstvoeding. Bij goed aanbrengen, trekt een tepelhoedje je tepel naar buiten. Hierdoor kan je baby makkelijker aanhappen. Wil je een tepelhoedje gebruiken? Overleg dit met een deskundige. Je krijgt dan uitleg over de juiste manier van gebruik.
• Aanleghouding. Zorg voor een optimale aanleghouding, waarbij je het mondje van je baby goed kan zien. Zo ligt je kindje er goed voor en kan je hem beter ‘sturen’.
• Huid-op-huidcontact. Door veel huid-op-huidcontact te hebben met je baby, stimuleer je hem om op zoek te gaan naar je tepel.

Pijnlijke tepels houden aan

Als je tepels problemen blijven geven bij de borstvoeding, vraag dan je huisarts, het consultatiebureau of een lactatiekundige om advies.

Wat is spruw?

Spruw is een schimmelinfectie, veroorzaakt door de candida albicans. Dit is een schimmel die samenleeft met allerlei andere onschuldige organismen in het lichaam. Onder andere na het gebruik van antibiotica (bijvoorbeeld bij een borstontsteking) krijgt deze schimmel de kans zich ongehinderd in het lichaam te verspreiden. Zo kunnen borst- en tepelpijn, maar ook een vaginale schimmelinfectie worden veroorzaakt. De candida kan zich verspreiden van de ene plaats in het lichaam naar de andere; van persoon naar persoon (ook van iemand die geen symptomen heeft, naar iemand die er wèl last van krijgt); en van mensen naar dingen (en omgekeerd).

Wanneer ben je extra vatbaar voor spruw?

• In geval van stress
• Bij huidbeschadiging (tepelkloven!)
• Wanneer de huid niet kan ademen zoals bij gebruik het van een fopspeen en onder de luier bij de baby, en bij een BH of zoogkompressen die onvoldoende ventileren (zoals zoogkompressen met een kunststof laagje)
• Baby's zijn vatbaar omdat hun immuunsysteem nog niet rijp is
• Gebruik van antibiotica vermindert de aanwezigheid van de bacteriën die de groei van candida normaal gesproken remmen en kan dus leiden tot woekering van de candida
• Het gebruik van de anticonceptie (met oestrogeen) vermeerdert de groei van candida
• Soms is een ziekte (zoals diabetes) de oorzaak
• Het gebruik van veel suiker in de voeding kan de groei van de candida ondersteunen
• Bij verminderde weerstand door bijvoorbeeld ziekte of zwangerschap

Behandeling van candida

Vaak is een combinatie van onderstaande maatregelen èn behandeling met medicijnen de manier om de schimmel de baas te worden.

• Licht en lucht - ook bij kleding - zijn een belangrijk middel om de schimmelgroei af te remmen.
• Goede hygiëne: handen wassen voor- en na het voeden, na het verluieren, na toiletgebruik. En wel met warm water en zeep en het liefst iedere keer een schone handdoek gebruiken.
• Dieet: suikers kunnen beter worden vermeden; om de weerstand te verhogen is het raadzaam vitaminerijk te eten; verse yoghurt bevat lactobacillus bacteriën die de groei van candida tegengaan; een vermindering van consumptie van gisthoudende producten als brood, fruit (druiven en meloen), wijn, kaas en azijn is aan te bevelen. Door veel zuivelproducten te eten stijgt het lactosegehalte waardoor de schimmels sneller kunnen groeien.
• Schoonhouden: belangrijk is ook speelgoed, fopspeen en kolf (en alles wat de baby in zijn mond stopt) goed schoon te houden.
• Verhitten bij invriezen: invriezen van afgekolfde, met spruw besmette melk doodt de schimmel niet! (Her)besmetting kan plaatsvinden door gebruik van besmette afgekolfde melk. De besmette (ingevroren) melk kan wel veilig gebruikt worden door de melk tot vlak onder het kookpunt te verhitten. Dit verwarmen doodt de schimmel.

Wanneer bovenstaande maatregelen worden gecombineerd met medicijnen, zal de behandeling waarschijnlijk een beter resultaat opleveren.

Borstontsteking

Een borstontsteking (mastitis) is een ontsteking in de borst, die samen kan gaan met een infectie. Het komt het meest voor bij vrouwen die borstvoeding geven. Vervelend, want het kan erg pijnlijk zijn! Wat kan je eraan doen en is het te voorkomen?

Oorzaak borstontsteking tijdens borstvoeding

De meest voorkomende oorzaak van een borstontsteking wanneer je borstvoeding geeft, is dat de borst niet voldoende wordt geleegd. Dat kan komen doordat je baby niet goed of te weinig wordt aangelegd of doordat hij de borst niet goed leegdrinkt.

Als de borst niet genoeg wordt leeggedronken (of gekolfd), kan een stilstand van de melk in de melkgangen optreden. De melk hoopt zich vervolgens op en door deze ophoping wordt de doorstroming geblokkeerd. De melkgang kan dan verstopt raken. Je krijgt dan vaak last van stuwing. Als de verstopping niet snel genoeg wordt opgelost, kan er een ontsteking ontstaan. Au!

Door de melkophoping ontstaat er een voedingsbodem voor bacteriën. Naast de ontsteking kan daarom ook een infectie ontstaan. Bacteriën die op je huid of in het mondje van je baby voorkomen, kunnen via een kapotte huid of een melkkanaalingang in het melkkanaal komen. Tepelkloven verhogen de kans daarop, omdat daarbij de huid vaak kapot is.

Symptomen borstontsteking

Een borstontsteking heb je meestal aan één borst. Je kan het herkennen aan verschillende symptomen:

• Je borst is pijnlijk, rood en gezwollen.
• Je borst voelt warm.
• Het voeden doet pijn.
• Je hebt verhoging of koorts.
• Je kan een grieperig gevoel hebben.
• Je voelt mogelijk een zwelling of harde plek in de borst. Dit zijn de verstopte melkkanaaltjes.

Wat kan je er zelf aan doen?

Sommige vrouwen denken dat ze bij een borstontsteking beter kunnen stoppen met de borstvoeding. Dit is echter niet nodig! Doorgaan met borstvoeding is juist nodig om de ontsteking te verhelpen. Als je een (voorstadium van) borstontsteking hebt, kan je de volgende dingen doen om ervoor te zorgen dat de ontsteking verdwijnt:

• Heel belangrijk: vaker voeden of kolven, zodat de melk weer goed gaat stromen. Leg daarom zo vaak mogelijk aan. Als je baby niet genoeg melk uit de borst drinkt, kies er dan voor om (de rest) af te kolven.
• Leg je kindje eerst aan de pijnlijke borst aan, zodat de melkophoping daar vermindert. Is het voeden aan de ontstoken borst te pijnlijk, kies dan ook weer voor kolven.
• Vergeet niet om je andere (niet-ontstoken) borst ook leeg te laten drinken of te kolven. Anders loop je het risico dat het probleem ook aan deze kant ontstaat.
• Vóór het voeden kan je je borst verwarmen (bijvoorbeeld met een warme douche of warme kruik op je borst), zodat de melkkanalen open gaan staan. Dit stimuleert de doorstroming en de toeschietreflex.
• Na het voeden is het juist handig om de borst te koelen, om de pijn te verlichten.
• Je kan proberen om de pijnlijke plekken voorzichtig te masseren.
• Neem een pijnstiller als je erg veel pijn hebt.