Hoogbegaafde kinderen
Kenmerken van hoogbegaafdheid:
Het zijnsluik bestaat uit 4 onderdelen.
1. Perfectionisme
2. Rechtsvaardigheidsgevoel
3. Hoog sensitiviteit
4. Kritische ingesteldheid
Als een kind de lat te hoog legt en niet geholpen wordt om te relativeren kan dit gevolgen hebben.
Nieuwe uitdagingen vermijden
Vluchtgedrag
Passief worden
Opgeven (ook voor hij begonnen is)
Rechtvaardigheidsgevoel
Beloofd is beloofd
Afspraak zonder overleg/ betrokkenheid van kind dan gaan ze ertegenin.
Kunnen niet tegen oneerlijke behandeling
Hebben een idealistisch wereldbeeld, snel geraakt door onrecht (intens verdrietig of boos) Doel: creëren van de ideale wereld.
Hoog sensitiviteit
Hoogbegaafde kinderen hebben 1 of meerdere zintuigen die extra scherp zijn afgestemd. Bijv. intensere smaakbeleving hebben en veel meer smaaknuances kunnen proeven. Ze zijn ook gevoeliger voor sfeer en zijn scherper bewust van hun omgeving. Het ervaren en uiten van emoties loopt intenser, Ze voelen het verschil aan tussen wat iemand zegt en hoe iets wordt gezegd. Als ze deze conflicten voelen haken ze af.
Kritisch ingesteld
Standvast in het hebben van eigen mening. Als iemand een negatieve indruk achterlaat, dan moet je flink aan de slag om dit om te buigen, als dat al lukt.
Extra: Autonomie
Kinderen leren het meest vanuit hun eigen behoeften en waarden. Wordt hun gevraagd iets te leren wat niet hun interesse heeft, dan lukt dit bijna niet. Is de interesse er wel dan is dit met volle overtuiging en doorzettingsvermogen, zelf experimenteren en ontdekken is van belang.
Hoogbegaafde kinderen zijn niet hetzelfde!
Er zijn zes verschillende types te onderscheiden. Een kanttekening hierbij is dat elk kind uniek is, ook binnen deze profielen. Ook kunnen kinderen van profiel veranderen door ondersteuning of het gebrek hiervan.
Profiel Kenmerken
De risico leerling Heel creatief naar zet zich af tegen de omgeving.
Maakt geen opdrachten en heeft kritiek op alles en iedereen.
Voelt zich boos, gefrustreerd en onbegrepen.
Heeft geen goed zelfbeeld
Moeilijk te motiveren
Zoekt confrontaties en spanning op
Onrealistische verwachtingen
Het onderduikende kind Graag bij horen (grensoverschrijdend)
Vermijd uitdagingen om niet boeven anderen uit te komen
Past zich aan de groepsnormen
Wil niet opvallen
Past zich zodanig aan dat het de kans loopt om geen eigenheid te ontwikkelen
Weinig zelfvertrouwen
Wisselende vriendengroep
Het dubbel bijzondere kind Kunnen leer en/of gedragsproblemen hebben
Zien zichzelf als niet succesvol
Geen goed beeld van eigen kunnen
Zijn snel ontmoedigd
Kampen met boosheid en frustratie
Presteren verschillen
Houden van nieuwe en complexe informatie
Moeite met omgang ander (begaafde) kinderen.
Het aangepaste succesvolle kind Valt op door prestaties
Perfectionistisch
Vermijd risico’s
Zoekt bevestiging en twijfelt aan kunnen
Kans faalangst te ontwikkelen of onderpresteren.
Het uitdagende, creatieve kind Nieuwsgierig, creatief en vol energie
Snel verveelt
Eerlijk, direct, eigen mening en voert graag discussie (wordt vaak gezien als rebels)
Competitief
Kan stemmingswisselingen hebben
Het zelfsturende autonome kind
(wonderkind) Zelfstandig vraagt geen bevestiging
Stelt eigen doelen
Werk gestructureerd
Komt op voor eigen opvattingen
Goede sociale vaardigheden
Liggen goed in de groep
Model leerling
Is vroeg signaleren van hoogbegaafdheid van belang?
Als deze kinderen niet de begeleiding krijgen zie ze nodig hebben, kan dit leiden tot het volgende
Het gevoel hebben anders te zijn en er niet bij te horen
Zich onbegrepen voelen, door andere kinderen, maar ook door volwassenen.
Frustratie omdat het aanbod te gemakkelijk is of te moeilijk is voor het kind.
Onderpresteren (schadelijk voor het ontwikkelen van volle mogelijkheden en krijgt vertekend zelfbeeld)
In zichzelf keren wegens geen aansluiting.
Laten tegendraads of verstorend gedrag zien, krijgen leerproblemen, gedragsproblemen of psychosomatische klachten.
Hoe kan je vroeg signaleren van een ontwikkelingsvoorsprong?
Hoogbegaafdheid is een term die bij baby’s, peuters en kleuters nog niet wordt gebruikt. Dit omdat deze zich in sprongen ontwikkelen. De bekende mijlpalen.
Kenmerken die kunnen wijzen op een ontwikkeling voorspring zijn:
1. Nieuwsgierig: alert, legt bewust veel contact, vindt uitleg en afspraken prettig.
2. Weinig behoefte aan slaap: energiek en behoefte aan uitdagingen
3. Gefrustreerd omdat hij meer wil dan fysiek op dat moment kan
4. Sterk in observeren en analyseren. Het komt vaak voor dat het nadenkt over een nieuwe handeling, tot hij deze in gedachten perfect kan uitvoeren.
5. Baby’s ontwikkelen zich snel in de dreumes fase (bijv. kleuren, cijfers en letters (her)kennen en taal ontwikkelen vaak snel.
6. Jong kind begrijpt gedrag van andere kinderen niet altijd omdat denk en reageervermogen anders is. Meer contact met leidster dan met andere kinderen.
Welke behoefte heeft een hoogbegaafd kind?
Ondersteuning vanuit de omgeving belangrijke aspecten zijn:
Net zoals elk kind gezien en gewaardeerd worden zoals het is.
Ruimte nodig om zelf te ontdekken, eigen keuzes maken en dingen op eigen manier te doen.
Heeft behoefte aan intellectuele uitdagingen passend bij zijn niveau.
Behoeft aan emotionele ondersteuning en ondersteuning bij leren van sociale vaardigheden.
Toon begrip voor de sensorische of emotionele (over)gevoeligheid die het kind heeft.
Leg de nadruk niet op zijn “slim zijn” maar zie en accepteer ook de minder sterk ontwikkelde gebieden.
Kleuters:
Behoefte aan een brede ontwikkeling, behoefte om te leren lezen en rekenen. Open activiteiten i.p.v. alles voorgeschreven.
Tips voor begeleiden:
Gebruik volwassen taal, geef eerlijk antwoord en kritische feedback
Bied naast spel ook cognitieve uitdagingen. Speelgoed dat past bij ontwikkeling niet bij leeftijd
Werk met zone van naaste ontwikkeling
Wees consequent met regels en leg deze uit (ook bij jezelf)
Help leren erop te vertrouwen dat na verloop van tijd het wel lukt. Proberen is leren.
Compliment voor inzet niet omdat hij snel /slim is.
Bronnen:
Ponte
Unique talentbegeleiding
Wij-leren.nl
Expertgroep Ontwikkelingsvoorpsrong